Muajin e kaluar, kosovarёt e festuan vitin e parё qё prej ditёs sё shpalljes sё pavarёsisё. Skena tё shumta tё njerёzve tё lumtur, muzikё, vallёzim ... dhe hedhje tё orkestruar tё fishekzjarreve. Realiteti i pёrditshёm ёshtё pak mё ndryshe. Jo vetёm nё termat ekonomik ku papunёsia e ka arritur shkallёn e 40%, por edhe nё termat e legjislacionit institucional. Miratimi i ligjit tё ri kushtetues nё vitin 2008 dhe gjithashtu edhe disa ndryshime tjera tё ligjit ekzistues e bёjnё tё mundur njё administratё publike mё tё frytshme dhe mё efikase duke pёrfshirё edhe fushёn e planifikimit hapёsinor. Njё nga parakushtet pёr rregullimin urban ёshtё mundёsia e planerёve tё shkolluar urban dhe UN-HABITAT-it si implementuese e Programit tё Mbёshtetjes sё Planifikimit Hapёsinor Komunal qё tё mbёshtet iniciativat qё kanё pёr qёllim krijimin e bashkёpunimit me studiuesit kosovarё dhe homologёt tjerё evropianё dhe botёrorё.

Kёto ditё, Huig Deneef, kёshilltar pёr planifikim hapёsinor nё MuSPP nё komunёn e Pejёs, u ftua nga Prof. Arch.Raffaele Paloscia, shef i Departamentit tё Planifikimit Hapёsinor dhe Regjional nё Univerzitetin e Firences, tё prezentojё pёr situatёn e planifikimit hapёsinor nё Kosovё. Kjo vizitё ishte mundёsi e fillimit tё bashkёpunimit nё mes tё planerёve hapёsinor italianё dhe atyre kosovarё.

Prezentimi qё u dha me 10 Shkurt 2009 u pёrcoll nga ana e studentëve, profesorëve dhe profesionistёve. Pjesa e parё e prezentimit kishte karakter informativ qё e paraqiste njё kuadёr tё gjerё tё legjislacionit dhe praktikёs sё planifikimit, duke u nisur para dhe pas luftёs si dhe angazhimin e UN-HABITAT-it nё kёtё fushё pёrmes programit tё tashёm dhe programeve tё mёhershme. Pjesa e dytё u fokusua nё diskutimin qё u inicua vetvetiu nga deklaratat qё kanё tё bёjnё me mekanizmat pёr qёllim tё zbatimit tё kontrollit tё zhvillimit si korniza ligjore dhe nevoja pёr fuqizimin e shoqёrisё civile.

Nё kundёrshtim me planifikimin hapёsinor tё rregulluar italian, aspekti plaktik dhe planifikues zgjoi interes tё madh pёr studiuesit me qёllim tё gjetjes sё metodave kreative pёr implementimin e politikave tё planifikimit hapёsinor tё qёndrueshёm. Fushat tjera qё u diskutuan nga tё pranishmit ishin edhe pёrdorimi i “planifikimit zonal” apo rёndёsia e tё ashtuquajturёs “planifikimi i anasjellё”. Pёr qartёsim tё diskutimit tё kёtyre dy kocepteve ato u definuan si: “planifikimi zonal” i cili i referohet qasjes sё pёrgjithshme tё futjes sё tё gjitha aktiviteteve tё zhvillimit tё planifikimit nё njё plan tё vetёm , si Plani Zhvillimor Urban. “Planifikimi i anasjellё” i referohet planifikimit dhe rregullimit tё tokёs qё nuk ёshtё e pёrcaktuar pёr ndёrtim duke e definuar dhe pёrcaktuar vlerёn e tokёs bujёsore, ujit, pyjeve, zonave natyrore etj. Planifikimi plotёsues progresiv ёshtё poashtu valid edhe nё Itali. 

Pёr ilustrimin e nevojёs sё pёrfshirjes sё kёtyre qasjeve, Huig Deneef nё prezentimin e tij tё dhёnё u bazua nё projekt planin e tij ku ekipi i UN-HABITAT-it nё Pejё ёshtё duke punuar nё dy nivelet pёr implementimin e projekteve strategjike tё cilat pёrfshijnё mekanizmat pёr kontrollimin e zhvillimit si dhe pёrmirёsimin e kushteve tё jetesёs. Projekti ka pёr qёllim rregullimin e rrugёs by-pass nё Pejё. Me kёtё do tё rregullohet nё njё anё zhvillimi urban dhe rruga do tё funksionojё si kufi urban, derisa nё anёn tjetёr ridrejtimi i trafikut nga qendra e qytetit nё rrugёn by pass do tё ndihmonte nё pёrmirёsimin e jetёs sё qytetarёve nё fushat qё kanё tё bёjnё me nivelin e zhurmёs, ndotjes sё ajrit dhe sigurisё nё trafik.

Nё vazhdёn e bashkёpunimit me Univerzitetin e Firencёs, dy studentё tё kёtij univerziteti sё shpejti do tё fillojnё tё punёojnё si internё pёr 3 muaj nё Pejё, me qёllim tё mbёshtetjes sё implementimit tё kёtij projekti strategjik dhe t’i pёrfundojnё studimet e tyre master nё fushёn e planifikimit regjional dhe urban. Prezenca e tyre jo vetёm qё do tё rrisё bashkёpunimin nё mes tё planerёve kosovarё dhe italianё, por gjithashtu do tё ndihmojё nё krijimin e bashkёpunimit nё mes tё studentёve dhe praktikantёve nga shtetet anёtare tё EU-sё.